بارها دیده‌ایم که پروژه‌های مهم پژوهشی به افرادی از حوزه‌های غیرتخصصی واگذار شده است؛ پژوهشگرانی از دانشگاه‌هایی که ارتباط چندانی با سینما ندارند، خودتان بهتر می‌شناسید دانشگاه علامه یا برخی دانشکده‌های علوم اجتماعی یا مطالعات جهان فرقی نمی‌کند (شأن علمی و آکادمیک هر کدام در حوزه تخصصی‌شان در جای خود بسیار محترم). این انتخاب‌ها، هرچند گاه موجه به‌نظر می‌رسند، اغلب به تکرار مسیرهایی کلیشه‌ای منجر می‌شود که نتیجه آن چیزی جز گزارش‌های غیرکاربردی نبوده است (گواه آن متخصصین خانه سینما در حوزه‌های مختلف، فقط یک مطالعه میدانی محدود کفایت می‌کند). وقت آن رسیده که مسیر دیگری برگزینیم!
دانشگاه‌های تخصصی سینمایی نظیر هنر، تهران، تربیت مدرس، سوره، و صداوسیما، همراه با متخصصان باتجربه خانه سینما، گنجینه‌ای غنی از دانش و مهارت را در اختیار شما قرار می‌دهند. چرا از این ظرفیت‌ها بهره نمی‌گیریم؟ چرا پژوهش‌ها و سیاست‌گذاری‌های ما، پیوند بیشتری با این پایگاه‌های تخصصی برقرار نکند؟
گرچه با ایده‌های شما مبنی بر تدوین سیاست‌های منسجم آینده سینما آشنا هستم اما پیشنهاد می‌کنم به‌جای شروع مداوم پروژه‌های تازه، به سراغ عملیاتی‌کردن پژوهش‌های گذشته بروید یا دست‌کم مراحل بعدی بسیاری از آن‌ها را که گام نخست برداشته‌اند، به‌انجام برسانید. طرح‌هایی نظیر «آکادمی علمی و فنی سینمای ایران» برای ارتقای فناوری‌های نور و صدا در تولید و اکران، «اطلسی برای آینده سینمای کشور» برای مستندسازی دقیق و جامع، و پروژه‌های آینده‌پژوهی، هنوز ظرفیت بالایی برای اجرا دارند. همچنین، فیلمخانه ملی ایران شایسته جایگاهی است هم‌تراز با کتابخانه ملی؛ به‌گونه‌ای که به مرکز اصلی حفظ و مرجعیت سینمای ایران بدل شود. یا مسأله ژانر و اقتباس که توسط یکی از مؤسسات زیر مجموعه سازمان سینمایی در چند سال اخیر به خوبی در حوزه مطالعه (تألیف و ترجمه) و تولید فیلم مورد توجه قرار گرفته است.
موضوع دیگر، نحوه مواجهه با پژوهشگران سینمایی است. متأسفانه، شأن و حق‌التالیف این افراد، که گاه با سال‌ها تجربه و تحصیلات آکادمیک همراه است، معادل یک دستیار سوم فنی در پروژه‌های سینمایی است. تازه همین رقم نیز در چند قسط، پس از کسر بیمه و مالیات و حق ناظر (گاه تا ۲۰-۲۵ درصد رقم قرارداد)، به‌سختی پرداخت می‌شود. این شیوه، کم‌اهمیت‌کردن پژوهش را در عمل نشان می‌دهد، هرچند در شعارها بر اهمیت آن تأکید شود.
اگر پژوهش برای شما مسأله است، لازم است نشانه‌های این اهمیت را در نحوه حمایت از پژوهشگران، اعتماد به متخصصین، عملیاتی‌کردن پژوهش‌های گذشته، و تدوین سیاست‌های منسجم آینده ببینیم. این نکات را پیش‌تر با دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در میان گذاشته‌ام و اکنون با حضور شما، بیش از هر زمان دیگری، به اجرای آن امیدوارم.
سینمای ایران به تخصص نیاز دارد. راه‌حل در میان ماست، کافی است باور کنیم.
پژوهش‌گر، مترجم و مؤلف حوزه سینما- برگزیده ششمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران
۲۴۳۵۷
خبر آنلاین
